- Atropine liều thấp là gì và nó được sử dụng như thế nào để quản lý cận thị?
Atropine liều thấp là các nồng độ pha loãng của thuốc atropine, thường dao động từ 0,01% đến 0,05%, được sử dụng dưới dạng thuốc nhỏ mắt hàng đêm. Atropine là một chất đối kháng muscarinic không chọn lọc, được phát hiện có khả năng làm chậm sự tiến triển của cận thị (tật khúc xạ khiến mắt nhìn xa mờ) ở trẻ em bằng cách giảm tốc độ tăng trưởng chiều dài trục nhãn cầu. Cơ chế chính xác vẫn chưa được hiểu rõ nhưng có thể liên quan đến con đường dopaminergic. Việc sử dụng này hiện vẫn là ngoài chỉ định (off-label) tại Hoa Kỳ, trừ khi có công thức nào đó được FDA phê duyệt trong tương lai. - Có bằng chứng nào ủng hộ việc sử dụng atropine liều thấp để làm chậm tiến triển cận thị không?
Nhiều nghiên cứu, bao gồm nghiên cứu ATOM (Atropine trong Điều Trị Cận Thị) và LAMP (Atropine Nồng Độ Thấp trong Kiểm Soát Cận Thị), chủ yếu thực hiện trên dân số Đông Á, đã chứng minh rằng atropine liều thấp có thể làm chậm đáng kể quá trình tiến triển của cận thị và sự phát triển chiều dài trục nhãn cầu so với nhóm dùng giả dược hoặc dữ liệu lịch sử. Các nghiên cứu này đã khảo sát nhiều nồng độ khác nhau và nhìn chung nhận thấy rằng liều thấp hơn (0,01% – 0,05%) mang lại sự cân bằng giữa hiệu quả và tác dụng phụ tối thiểu so với nồng độ cao hơn (0,5% – 1%). - Những tác dụng phụ tiềm ẩn của atropine liều thấp là gì?
So với atropine nồng độ cao hơn, atropine liều thấp thường có rất ít tác dụng phụ. Các tác dụng phụ phổ biến nhất liên quan đến mắt là giãn đồng tử nhẹ (có thể gây chói mắt và sợ ánh sáng) và giảm nhẹ khả năng điều tiết (có thể gây mờ tạm thời khi nhìn gần). Tác dụng phụ toàn thân rất hiếm khi xảy ra ở những liều thấp này. Phản ứng dị ứng, chẳng hạn như viêm da hoặc viêm kết mạc, có thể xảy ra nhưng được báo cáo không thường xuyên, đặc biệt ở nồng độ 0,01%. - Có lo ngại nào về độ an toàn lâu dài của atropine liều thấp trong quản lý cận thị không?
Dữ liệu dài hạn về độ an toàn của atropine liều thấp vẫn đang được thu thập, nhưng các nghiên cứu theo dõi trong nhiều năm chưa ghi nhận các tác dụng phụ nghiêm trọng nào với nồng độ 0,01%. Dị ứng vẫn là một mối quan tâm tiềm ẩn trong dài hạn, dù tỷ lệ gặp phải khá thấp. Như với bất kỳ loại thuốc nào, việc theo dõi liên tục để phát hiện các tác dụng phụ xuất hiện muộn là điều cần thiết. - Hiệu quả của atropine liều thấp so với các phương pháp quản lý cận thị khác như thế nào?
Các nghiên cứu cho thấy atropine liều thấp, đặc biệt là nồng độ cao hơn trong khoảng liều thấp (ví dụ, 0,05%), có hiệu quả tương đương với các phương pháp kiểm soát cận thị khác như kính áp tròng chỉnh hình (orthokeratology) và kính áp tròng đa tiêu mềm trong việc làm chậm sự phát triển chiều dài trục nhãn cầu. Một số nghiên cứu còn chỉ ra rằng khi kết hợp atropine liều thấp (đặc biệt là 0,01%) với kính áp tròng chỉnh hình, có thể tạo ra hiệu quả cộng hưởng. Tuy nhiên, việc kết hợp atropine với kính áp tròng đa tiêu mềm lại chưa cho thấy lợi ích cộng hưởng rõ ràng. - Những thách thức và cân nhắc khi sử dụng atropine liều thấp tại Hoa Kỳ là gì?
Tại Hoa Kỳ, atropine liều thấp chủ yếu được sử dụng ngoài chỉ định và phải được điều chế tại các nhà thuốc pha chế (compounding pharmacies). Điều này làm dấy lên lo ngại về tính đồng nhất của công thức, độ vô trùng, độ ổn định và hiệu quả của sản phẩm pha chế, do sự giám sát quy định ít nghiêm ngặt hơn so với các loại thuốc được FDA phê duyệt. Một số nghiên cứu đã phát hiện sự biến đổi về độ pH và nồng độ atropine trong các mẫu pha chế. Việc chưa có sản phẩm atropine liều thấp được FDA phê duyệt cũng đồng nghĩa với việc chưa có hướng dẫn điều trị tiêu chuẩn. - Việc FDA chấp nhận Đơn Đăng Ký Thuốc Mới (NDA) cho SYD-101 có thể ảnh hưởng đến việc sử dụng atropine liều thấp trong quản lý cận thị như thế nào?
Việc FDA chấp nhận NDA cho SYD-101, một công thức atropine liều thấp được phát triển riêng cho quản lý cận thị bởi công ty Sydnexis, với ngày đánh giá dự kiến vào 23/10/2025, là một bước phát triển quan trọng. Nếu được phê duyệt, SYD-101 sẽ trở thành lựa chọn dược phẩm đầu tiên và duy nhất được FDA công nhận để làm chậm tiến triển cận thị ở trẻ em tại Hoa Kỳ. Điều này có thể dẫn đến việc chuẩn hóa liều lượng, kiểm soát chất lượng tốt hơn và tăng sự tin tưởng của các bác sĩ nhãn khoa cũng như phụ huynh vào tính an toàn và hiệu quả của phương pháp điều trị này.
- Kết quả nghiên cứu có khác nhau giữa các nhóm dân tộc khác nhau về hiệu quả của atropine liều thấp không?
Một số nghiên cứu, đặc biệt là thử nghiệm tại Hoa Kỳ của Nhóm Nghiên Cứu Bệnh Mắt Nhi Khoa (PEDIG), cho thấy atropine 0,01% không hiệu quả hơn giả dược trong việc làm chậm tiến triển cận thị ở nhóm chủ yếu là người da trắng. Điều này trái ngược với các nghiên cứu trên dân số Đông Á, nơi đã ghi nhận lợi ích rõ ràng. Sự khác biệt này có thể liên quan đến yếu tố di truyền ảnh hưởng đến đáp ứng với atropine, chẳng hạn như sắc tố mống mắt (melanin liên kết với thuốc), thời gian nghiên cứu, độ tuổi của người tham gia, hoặc tốc độ tiến triển cận thị ban đầu. Điều này nhấn mạnh sự cần thiết của các nghiên cứu đa dạng hơn để xác định cách sử dụng tối ưu atropine liều thấp trong quản lý cận thị.
